Gwint trapezowy niesymetryczny i symetryczny – wymiary, tabela
Czym jest gwint trapezowy?
Gwint trapezowy jest odmianą gwintu, którego garby i bruzdy przybierają postać trapezu. Właśnie na tym polega główna różnica między nim a tradycyjnymi gwintami, które kształtem przypominają trójkąt.
Jakie są rodzaje gwintów trapezowych?
Wyróżniamy dwa rodzaje gwintów trapezowych:
- gwinty trapezowe symetryczne (określane również jako “metryczne”),
- gwinty trapezowe niesymetryczne.
Różnią się od siebie kształtem i przeznaczeniem, o czym więcej przeczytasz poniżej.
Co to jest gwint trapezowy symetryczny?
Gwint trapezowy symetryczny to gwint, który cechuje się on garbami i bruzdami w kształcie trapezu równoramiennego. Jako że jego wytrzymałość jest wysoka, znajduje zastosowanie przede wszystkim w dwóch przypadkach:
- w mechanizmach bardzo obciążonych, które pracują rzadziej i z małą prędkością (np. śruby dźwigników śrubowych i wrzecion zaworów),
- w śrubach przenoszących duże obciążenie w obu kierunkach (np. śruby pociągowe tokarek).
Co to jest gwint trapezowy niesymetryczny?
Gwint trapezowy niesymetryczny to gwint, który charakteryzuje się tym, że jego garby i bruzdy przybierają kształt trapezu prostokątnego. Dzięki temu cechuje się ogromną wytrzymałością, ale może być obciążony tylko w jednym kierunku.
Dlatego najczęściej spotkasz je w prasach śrubowych albo zaciskowych urządzeniach walców, haków czy dźwigów.
Gwint trapezowy symetryczny jest bardziej uniwersalny, ponieważ zachowuje swoje właściwości w obydwu kierunkach pracy.
Jakie jest zastosowanie gwintu trapezowego?
Gwint trapezowy jest stosowany w praktyce tylko w połączeniach ruchowych.
Siłą napędową takiego układu jest nakrętka (gwint trapezowy wewnętrzny), dla której trasą ruchu jest śruba (gwint trapezowy zewnętrzny). Zazwyczaj konstrukcja działa tak, że gdy śruba rozpoczyna ruch obrotowy, wprawia w ruch detale urządzenia.
Najprostszym przykładem układu tego typu jest lewarek samochodowy.
Niestety gwinty trapezowe mają także minusy. Cechują się wysokim tarciem i luzem nawrotnym, przez co raczej nie sprawdzą się w roli precyzyjnego napędu.
Jakie są oznaczenia gwintu trapezowego?
Pierwszym i najważniejszym oznaczeniem gwintu trapezowego jest symbol “Tr” lub “S”. Dzięki niemu wiesz, że masz do czynienia z gwintem trapezowym (“Tr” oznacza symetryczny, a “S” niesymetryczny gwint).
Zaraz za nim znajdziesz informację o średnicy nominalnej gwintu (symbol “d” dla śruby i “D” dla nakrętki) oraz skoku gwintu (P). Dlatego przykładowe oznaczenie wygląda następująco:
Tr24x5
Mówi ci ono, że masz przed sobą gwint trapezowy o średnicy 24 mm i skoku 5.
Jeśli zaś byłby to gwint lewoskrętny, oznaczenie posiada dodatkową informację “LH” (z ang. left hand).
Tabela gwintów trapezowych
| Oznaczenie | d [mm] | P [mm] | D1=d1 [mm] | D2=d2 [mm] | d3 [mm] | D4 [mm] | R1 [mm] | R2 [mm] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tr 8×1,5 | 8 | 1,5 | 6,8 | 7,3 | 6,5 | 8,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 9×1,5 | 9 | 1,5 | 7,8 | 8,3 | 7,5 | 9,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 9×2 | 9 | 2 | 7,5 | 8 | 7 | 9,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 10×1,5 | 10 | 1,5 | 8,8 | 9,3 | 8,5 | 10,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 10×2 | 10 | 2 | 8,5 | 9 | 8 | 10,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 11×2 | 11 | 2 | 9,5 | 10 | 9 | 11,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 11×3 | 11 | 3 | 8,5 | 9,5 | 8 | 11,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 12×2 | 12 | 2 | 10,5 | 11 | 10 | 12,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 12×3 | 12 | 3 | 9,5 | 10,5 | 9 | 12,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 14×2 | 14 | 2 | 12,5 | 13 | 12 | 14,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 14×3 | 14 | 3 | 11,5 | 12,5 | 11 | 14,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 16×2 | 16 | 2 | 14,5 | 15 | 14 | 16,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 16×4 | 16 | 4 | 12,5 | 14 | 12 | 16,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 18×2 | 18 | 2 | 16,5 | 17 | 16 | 18,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 18×4 | 18 | 4 | 14,5 | 16 | 14 | 18,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 20×2 | 20 | 2 | 18,5 | 19 | 18 | 20,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 20×4 | 20 | 4 | 16,5 | 18 | 16 | 20,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×3 | 22 | 3 | 19,5 | 20,5 | 19 | 22,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×5 | 22 | 5 | 17,5 | 19,5 | 17 | 22,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×8 | 22 | 8 | 15 | 18 | 14 | 23 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 24×3 | 24 | 3 | 21,5 | 22,5 | 21 | 24,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 24×5 | 24 | 5 | 19,5 | 21,5 | 19 | 24,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 24×8 | 24 | 8 | 17 | 20 | 16 | 25 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 26×3 | 26 | 3 | 23,5 | 24,5 | 23 | 26,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 26×5 | 26 | 5 | 21,5 | 23,5 | 21 | 26,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 26×8 | 26 | 8 | 19 | 22 | 18 | 27 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 28×3 | 28 | 3 | 25,5 | 26,5 | 25 | 28,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 28×5 | 28 | 5 | 23,5 | 25,5 | 23 | 28,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 28×8 | 28 | 8 | 21 | 24 | 20 | 29 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 30×3 | 30 | 3 | 27,5 | 28,5 | 27 | 30,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 30×6 | 30 | 6 | 25 | 27 | 24 | 31 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 30×10 | 30 | 10 | 21 | 25 | 20 | 31 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 32×3 | 32 | 3 | 29,5 | 30,5 | 29 | 32,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 32×6 | 32 | 6 | 27 | 29 | 26 | 33 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 32×10 | 32 | 10 | 23 | 27 | 22 | 33 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 34×3 | 34 | 3 | 31,5 | 32,5 | 31 | 34,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 34×6 | 34 | 6 | 29 | 31 | 28 | 35 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 34×10 | 34 | 10 | 25 | 29 | 24 | 35 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 36×3 | 36 | 3 | 33,5 | 34,5 | 33 | 36,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 36×6 | 36 | 6 | 31 | 33 | 30 | 37 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 36×10 | 36 | 10 | 27 | 31 | 26 | 37 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 38×3 | 38 | 3 | 35,5 | 36,5 | 35 | 38,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 38×7 | 38 | 7 | 32 | 34,5 | 31 | 39 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 38×10 | 38 | 10 | 29 | 33 | 28 | 39 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 40×3 | 40 | 3 | 37,5 | 38,5 | 37 | 40,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 40×7 | 40 | 7 | 34 | 36,5 | 33 | 41 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 40×10 | 40 | 10 | 31 | 35 | 30 | 41 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 42×3 | 42 | 3 | 39,5 | 40,5 | 39 | 42,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 42×7 | 42 | 7 | 36 | 38,5 | 35 | 43 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 42×10 | 42 | 10 | 33 | 37 | 32 | 43 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 44×3 | 44 | 3 | 41,5 | 42,5 | 41 | 44,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 44×7 | 44 | 7 | 38 | 40,5 | 37 | 45 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 44×10 | 44 | 10 | 35 | 39 | 34 | 45 | 0,25 | 0,5 |
Wyjaśnienie symboli:
- P - skok gwintu,
- D - średnica nominalna gwintu nakrętki,
- d - średnica nominalna gwintu śruby,
- D1 - średnica wewnętrzna gwintu nakrętki,
- d1 - średnica wewnętrzna gwintu śruby,
- D2 - średnia średnica gwintu nakrętki,
- d2 - średnia średnica gwintu śruby,
- d3 - średnica rdzenia śruby,
- R1 - promień zaokrąglenia wierzchołków zwojów śruby i nakrętki,
- R2 - promień zaokrąglenia wrębów zwojów śruby i nakrętki.
Tabela gwintów trapezowych niesymetrycznych
| Oznaczenie | d=D [mm] | P [mm] | d1 [mm] | D1 [mm] | d2=D2 [mm] | r [mm] | e [mm] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| S 10×2 | 10 | 2 | 8,26 | 8,5 | 9,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 12×2 | 12 | 2 | 10,26 | 10,5 | 11,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 14×2 | 14 | 2 | 12,26 | 12,5 | 13,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 16×2 | 16 | 2 | 14,26 | 14,5 | 15,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 18×2 | 18 | 2 | 16,26 | 16,5 | 17,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 20×2 | 20 | 2 | 18,26 | 18,5 | 19,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 22×2 | 22 | 2 | 20,26 | 20,5 | 21,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 22×5 | 22 | 5 | 17,66 | 18,25 | 20,13 | 0,62 | 1,32 |
| S 22×8 | 22 | 8 | 15,06 | 16 | 19 | 0,99 | 2,11 |
| S 24×2 | 24 | 2 | 22,26 | 22,5 | 23,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 24×5 | 24 | 5 | 19,66 | 20,25 | 22,13 | 0,62 | 1,32 |
| S 24×8 | 24 | 8 | 17,06 | 18 | 21 | 0,99 | 2,11 |
| S 26×2 | 26 | 2 | 24,26 | 24,5 | 25,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 26×5 | 26 | 5 | 21,66 | 22,25 | 24,13 | 0,62 | 1,32 |
| S 26×8 | 26 | 8 | 19,06 | 20 | 23 | 0,99 | 2,11 |
| S 28×2 | 28 | 2 | 26,26 | 26,5 | 27,25 | 0,25 | 0,53 |
| S 28×5 | 28 | 5 | 23,66 | 24,25 | 26,13 | 0,62 | 1,32 |
| S 28×8 | 28 | 8 | 21,06 | 22 | 25 | 0,99 | 2,11 |
| S 30×3 | 30 | 3 | 27,4 | 27,75 | 28,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 30×6 | 30 | 6 | 24,79 | 25,5 | 27,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 30×10 | 30 | 10 | 21,32 | 22,5 | 26,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 32×3 | 32 | 3 | 29,4 | 29,75 | 30,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 32×6 | 32 | 6 | 26,79 | 27,5 | 29,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 32×10 | 32 | 10 | 23,32 | 24,5 | 28,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 34×3 | 34 | 3 | 31,4 | 31,75 | 32,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 34×6 | 34 | 6 | 28,79 | 29,5 | 31,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 34×10 | 34 | 10 | 25,32 | 26,5 | 30,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 36×3 | 36 | 3 | 33,4 | 33,75 | 34,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 36×6 | 36 | 6 | 30,79 | 31,5 | 33,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 36×10 | 36 | 10 | 27,32 | 28,5 | 32,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 38×3 | 38 | 3 | 35,4 | 35,75 | 36,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 38×6 | 38 | 6 | 32,79 | 33,5 | 35,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 38×10 | 38 | 10 | 29,32 | 30,5 | 34,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 40×3 | 40 | 3 | 37,4 | 37,75 | 38,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 40×6 | 40 | 6 | 34,79 | 35,5 | 37,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 40×10 | 40 | 10 | 31,32 | 32,5 | 36,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 42×3 | 42 | 3 | 39,4 | 39,75 | 40,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 42×6 | 42 | 6 | 36,79 | 37,5 | 39,75 | 0,75 | 1,58 |
| S 42×10 | 42 | 10 | 33,32 | 34,5 | 38,25 | 1,24 | 2,64 |
| S 44×3 | 44 | 3 | 41,4 | 41,75 | 42,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 44×8 | 44 | 8 | 37,06 | 38 | 41 | 0,99 | 2,11 |
| S 44×12 | 44 | 12 | 33,59 | 35 | 39,5 | 1,49 | 3,17 |
| S 46×3 | 46 | 3 | 43,4 | 43,75 | 44,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 46×8 | 46 | 8 | 39,06 | 40 | 43 | 0,99 | 2,11 |
| S 46×12 | 46 | 12 | 35,59 | 37 | 41,5 | 1,49 | 3,17 |
| S 48×3 | 48 | 3 | 45,4 | 45,75 | 46,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 48×8 | 48 | 8 | 41,06 | 42 | 45 | 0,99 | 2,11 |
| S 48×12 | 48 | 12 | 37,59 | 39 | 43,5 | 1,49 | 3,17 |
| S 50×3 | 50 | 3 | 47,4 | 47,75 | 48,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 50×8 | 50 | 8 | 43,06 | 44 | 47 | 0,99 | 2,11 |
| S 50×12 | 50 | 12 | 39,59 | 41 | 45,5 | 1,49 | 3,17 |
| S 52×3 | 52 | 3 | 49,4 | 49,75 | 50,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 52×8 | 52 | 8 | 45,06 | 46 | 49 | 0,99 | 2,11 |
| S 52×12 | 52 | 12 | 41,59 | 43 | 47,5 | 1,49 | 3,17 |
| S 55×3 | 55 | 3 | 52,4 | 52,75 | 53,88 | 0,37 | 0,79 |
| S 55×8 | 55 | 8 | 48,06 | 49 | 52 | 0,99 | 2,11 |
| S 55×12 | 55 | 12 | 44,59 | 46 | 50,5 | 1,49 | 3,17 |
Wyjaśnienie symboli:
- P - skok gwintu,
- D - średnica nominalna gwintu nakrętki,
- d - średnica nominalna gwintu śruby,
- D1 - średnica wewnętrzna gwintu nakrętki,
- d1 - średnica wewnętrzna gwintu śruby,
- D2 - średnia średnica gwintu nakrętki,
- r - promień zaokrąglenia podstawy gwintu,
- e - Wysokość zarysu zwoju,
Jak zmierzyć gwint trapezowy?
Gwint trapezowy bez problemu zmierzysz suwmiarką. Średnicę zewnętrzną sprawdzisz za pomocą szczęk narzędzia, gdy obejmiesz najszersze miejsce gwintu. Natomiast średnicę wewnętrzną zmierzysz dzięki mniejszym szczękom suwmiarki, które należy włożyć do środka gwintu.
Jak wykonać gwint trapezowy?
Do wykonania gwintu trapezowego wewnętrznego najczęściej służą specjalne gwintowniki lub frezy. Natomiast gwint zewnętrzny wyrabia się na tokarce lub frezarce (czasem również za pomocą narzynki).
Autor artykułu
Bartosz Kułakowski
CEO Hosetech Sp.z o.o.
Bartosz Kułakowski jest specjalistą od węży i złączy przemysłowych z ponad 10 letnim doświadczeniem. Bartosz jest obecny w branży technicznej od 2013 roku. Zdobywał doświadczenie jako doradca techniczno-handlowy w sektorze tworzywowych taśm przenośnikowych, konstrukcji stalowych, węży i złączy przemysłowych. Od 2016 roku specjalizuje się wyłącznie w wężach i złączach. Twórca firmy HOSETECH Bartosz Kułakowski, obecnie HOSETECH Sp. z o.o.
SPIS TREŚCI
Czym jest gwint trapezowy?
Jakie są rodzaje gwintów trapezowych?
Co to jest gwint trapezowy symetryczny?
Co to jest gwint trapezowy niesymetryczny?
Jakie jest zastosowanie gwintu trapezowego?
Jakie są oznaczenia gwintu trapezowego?
Tabela gwintów trapezowych
Tabela gwintów trapezowych niesymetrycznych
Jak zmierzyć gwint trapezowy?
Jak wykonać gwint trapezowy?
Zobacz również inne kategorie